İrtikap Suçunun İşleniş Biçimleri ve Cezası

İrtikap suçu icbar, irtikap ve hatadan yararlanmak suretiyle olmak üzere üç farklı şekilde işlenebilir. İrtikap suçunun her bir işleniş biçimi için farklı cezalar öngörülmüştür.

İrtikap Suçunun İşleniş Biçimleri ve Cezası
TAKİP ET Google News ile Takip Et

İrtikap suçu; icbar, irtikap ve hatadan yararlanmak suretiyle olmak üzere üç farklı şekilde işlenebilir. İrtikap suçunun her bir işleniş biçimi için farklı cezalar öngörülmüştür.

İcbar Suretiyle İrtikap Suçu Cezası

İcbar suretiyle irtikap suçu, irtikap suçunun uygulamada en yaygın işlenme biçimidir. İcbar suretiyle irtikap suçu, kamu görevlisinin görevinden doğan nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine yahut bir başkasına yarar sağlamaya veya vaat etmeye icbar etmesi yani zorlaması ile oluşur. Kamu görevlisi, görevi nedeniyle edindiği nüfuzu kötüye kullanarak mağduru, kendisine fayda sağlamaya mecbur etmesi ile icbar suretiyle irtikap suçu meydana gelir. Bu suçun en mühim şartı, icbar etme yani zorlama eylemidir. Kamu görevlisinin icbar etme eylemi, manevi madana cebiri ifade eder. Aksi halde, kamu görevlisinin maddi cebir kullanması icbar suretiyle irtikap suçunu değil, yağma suçunu meydana getirecektir. İcbar suretiyle irtikap suçunu işleyen kamu görevlisine 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası uygulanır.

İkna Suretiyle İrtikap Suçu Cezası

Kamu görevlisi, görevi nedeniyle elde ettiği güveni kötüye kullanarak hileli davranışlar gerçekleştirmek suretiyle kendisine ya da bir başkasına yarar sağlanması yahut vaatte bulunulmasına bir başkasını ikna etmesi halinde ikna suretiyle irtikap suçu oluşur. Mağdurun iradesini etki altına alan kamu görevlisinin, ikna suretiyle irtikap suçunu işlediğinden bahsedilebilmesi için, kamu görevlisi tarafından yapılan hileli davranış ve hareketlerin neticeyi gerçekleştirme açısından elverişli hareketler olması gerekir. Buradan hareketle, kamu görevlisinin basit öneri niteliğindeki davranışlarının ikna suretiyle irtikap suçuna zemin hazırlamayacağı açıktır. İkna suretiyle irtikap suçunu işleyen kamu görevlisine 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası uygulanır.

Hatadan Yararlanma Suretiyle İrtikap Suçu Cezası

Hatadan yararlanma suretiyle işlenen irtikap suçu; mağdurun bir hatada bulunması ve kamu görevlisinin de bu hatadan yararlanarak menfaat elde etmesi ile işlenir. Ancak suçun bu şekilde işlenebilmesi için mağdurun hatasında kamu görevlisinin herhangi bir etkisi olmaması gerekir. Mağdur, kendi kendine hataya düşmeli, kamu görevlisi de bu hatayı fark ederek yarar sağlamalıdır. Hatadan yararlanma suretiyle işlenen irtikap suçu için Türk Ceza Kanunu, 1 yıldan 3 yıla kadar süreli hapis cezası öngörmüştür.

İrtikap Suçunda Etkin Pişmanlık ve Cezada İndirim

Etkin pişmanlık bir ceza hukuku kurumu olup ceza indirimine neden olur. Kişi, işlediği suç nedeniyle herhangi bir etki olmadan hür iradesi ile pişman olur ve suç oluşturan eylem sebebiyle meydana gelen zararları giderirse, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir.

İrtikap suçu, etkin pişmanlıktan yararlanılarak cezada indirime gidilmesine imkan veren suçlardan değildir. Fakat, irtikap edilen yararın değeri ve mağdurun ekonomik gücü gözetilerek ikna, icbar ya da hatadan yararlanma suretiyle işlenen irtikap suçu sonucunda hükmedilen süreli hapis cezası yarı oranda indirilebilir.